Wypadki przy pracy to nie tylko traumatyczne wydarzenia dla pracowników, ale również poważne wyzwanie dla pracodawców. W takich sytuacjach istnieją określone obowiązki, które muszą zostać spełnione, aby zapewnić bezpieczeństwo pracowników i przestrzegać przepisów prawa. W tym artykule przyjrzymy się, jakie obowiązki ciążą na pracodawcy w przypadku wypadku przy pracy.
Wypadek przy pracy — definicja
Zanim zagłębimy się w omawianie obowiązków pracodawcy, warto zrozumieć, czym dokładnie jest wypadek w pracy. Termin ten odnosi się do nagłego wydarzenia związanego z wykonywaną pracą, które zostało wywołane przyczyną zewnętrzną i spowodowało uraz lub śmierć pracownika. Wypadki w pracy mogą mieć różne przyczyny i występować w różnych okolicznościach, co sprawia, że są one zawsze wyjątkowe i wymagające szczególnej uwagi.
Dokładną definicję wypadku przy pracy możemy znaleźć w Ustawie z dnia 30.10.2023 o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych Art. 3 tej ustawy mówi o tym, że:
[…] za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Niniejsza Ustawa mówi jednocześnie, że za wypadek przy pracy uznaje się także taki wypadek, któremu pracownik uległ m.in.:
- w czasie podróży służbowej,
- podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony,
- podczas uprawnia sportu w trakcie zawodów i treningów, jeśli osoba pobierała stypendium sportowe.
Rodzaje wypadków przy pracy
Ustawodawca określa kilka rodzajów wypadku przy pracy. We wspomnianej już Ustawie możemy przeczytać o:
- wypadku śmiertelnym — zdarzenie, które prowadzi do śmierci poszkodowane pracownika nawet wtedy, gdy śmierć następuje do 6 miesięcy od dnia wypadku.
- wypadku ciężkim — zdarzenie, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała pracownika np. uszkodzenie narządów lub nieuleczalna choroba.
- wypadku zbiorowym — gdy poszkodowane są co najmniej 2 osoby.
- wypadku powodującym czasową niezdolność do pracy — lekki wypadek, który jednak uniemożliwia wykonywanie pracownikowi przez określony czas wykonywanie pracy.
Wypadek przy pracy – co robić, gdy się wydarzy?
W sytuacji, gdy dochodzi do wypadku w pracy, szybka reakcja jest kluczowa. Zarówno pracownik, jak i pracodawca powinni działać zgodnie z określonymi procedurami, które mają na celu minimalizację skutków wypadku oraz zapewnienie niezbędnej pomocy poszkodowanemu. Działania te obejmują udzielanie pierwszej pomocy, zabezpieczanie miejsca zdarzenia oraz niezwłoczne zgłoszenie incydentu.
Obowiązki pracodawcy podczas wypadku
Pracodawcy mają szereg obowiązków, które muszą zostać spełnione w związku z wypadkiem w pracy. Wynikają one wprost z przepisów Kodeksu pracy. Aby przybliżyć je bardziej, przytoczmy artykuł 234 Kp, który brzmi:
Art. 234. [Wypadek przy pracy – obowiązki pracodawcy; postępowanie powypadkowe]
§ 1. W razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy.
§ 3. Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr wypadków przy pracy.
§ 31. Pracodawca jest obowiązany przechowywać protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową przez 10 lat.
§ 4. Koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ponosi pracodawca.
Wypadek przy pracy — jak wygląda procedura zgłoszenia wypadku?
Warto nadmienić, że obowiązkiem pracownika jest zgłoszenie wypadku do pracodawcy. Ten, jak możemy dowiedzieć się z zapisów artykułu 234 Kp, zobowiązany jest do:
- Udzielenia pierwszej pomocy: Pracodawca ma obowiązek zapewnić, że poszkodowany pracownik otrzyma natychmiastową pomoc medyczną. To może oznaczać dostęp do apteczki pierwszej pomocy lub wezwanie karetki pogotowia w razie poważnych urazów.
- Zabezpieczenia miejsca zdarzenia: Pracodawca musi podjąć kroki mające na celu zabezpieczenie miejsca wypadku. To obejmuje m.in. oznaczenie obszaru, aby zapobiec dostępowi osób nieuprawnionych oraz wyłączenie maszyn lub urządzeń, które ciągle mogą stanowić zagrożenie.
- Powołania zespołu powypadkowego: W przypadku wypadku w pracy pracodawca powinien natychmiast powołać zespół powypadkowy, w skład którego musi wchodzić m.in. osoba odpowiedzialna za BHP oraz oddziałowy inspektor pracy. Zespół ten jest odpowiedzialny za zbadanie okoliczności i przyczyn wypadku oraz opracowanie środków mających na celu uniknięcie podobnych zdarzeń w przyszłości.
- Zgłoszenia wypadku: Jeżeli wypadek miał charakter zbiorowy, ciężki lub śmiertelny, pracodawca ma obowiązek niezwłocznie zgłosić wypadek do okręgowego inspektora pracy z Państwowej Inspekcji Pracy oraz prokuratora, a często także do ZUS w celu właściwego rozliczenia składek.
- Sporządzenie protokołu: Do 14 dni od daty wypadku, pracodawca ma obowiązek sporządzić protokół dotyczący okoliczności i przyczyn incydentu. Protokół ten powinien być sporządzony zgodnie ze wzorem rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 maja 2019 r. Poszkodowany pracownik oraz jego rodzina mają prawo zapoznać się z treścią protokołu przed jego zatwierdzeniem przez pracodawcę, co powinno nastąpić w ciągu 5 dni od daty sporządzenia.
- Zarejestrowanie wypadku: W każdym zakładzie pracy powinien istnieć rejestr wypadków przy pracy, do którego wprowadza się protokoły dotyczące incydentów. To ważne narzędzie umożliwiające śledzenie i dokumentowanie wszystkich wypadków przy pracy oraz koniecznych działań.
Wypadek przy pracy a odpowiedzialność karna pracodawcy
Poza odpowiedzialnością cywilnoprawną pracodawcy mogą również ponosić odpowiedzialność karną za niedopełnienie obowiązków związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa w miejscu pracy. Wypadki w pracy mogą skutkować wszczęciem postępowania karnego, które może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych dla pracodawcy.
Odpowiedzialność odszkodowawcza
Może się zdarzyć, że pracodawca nie dopełnił obowiązków w celu zapewnienia bezpiecznej pracy, zwłaszcza gdy nie przestrzegał przepisów w zakresie BHP. Wówczas pracownik może żądać od niego odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu doznany w czasie wypadku.
FAQ — Najczęściej zadawane pytania o wypadek w pracy
Jakie są obowiązki pracodawcy przy wypadku w pracy?
Obowiązki pracodawcy przy wypadku w pracy obejmują udzielanie pierwszej pomocy, zabezpieczanie miejsca zdarzenia, powołanie zespołu powypadkowego oraz zapewnienie bezpieczeństwa pozostałym pracownikom.
Co należy zrobić w razie wypadku przy pracy?
W razie wypadku przy pracy należy natychmiast udzielić pierwszej pomocy poszkodowanemu, zabezpieczyć miejsce zdarzenia, powiadomić pracodawcę i podjąć niezbędne kroki w celu zapewnienia bezpieczeństwa oraz przeciwdziałania podobnym zdarzeniom w przyszłości.
Jak rozlicza się wypadek przy pracy zleceniobiorcy?
Rozliczenie wypadku przy pracy zleceniobiorcy zależy od okoliczności danego przypadku. Istnieją określone procedury i przepisy prawne, które regulują tę kwestię. Warto skonsultować się z prawnikiem lub specjalistą ds. prawa pracy w celu uzyskania dokładnych informacji.
meta title:
Wypadek przy pracy — obowiązki pracodawcy w razie wypadku
meta description:
Jakich obowiązków musi dopełnić pracodawca, gdy jego pracownik ulegnie wypadkowi przy pracy? Co musi zrobić, w razie wypadku? Sprawdź.