Składki ZUS 2025 dla pracowników i przedsiębiorców – ile wynoszą, od czego zależą

Rok 2025 przynosi istotne zmiany w zakresie składek ZUS zarówno dla pracowników, jak i przedsiębiorców. Wzrost minimalnego wynagrodzenia oraz prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia wpływa na wysokość obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Poniżej przedstawiamy szczegółowe informacje dotyczące składek ZUS w 2025 roku.

Kluczowe wskaźniki na 2025 rok

• Minimalne wynagrodzenie za pracę: Od 1 stycznia 2025 roku wynosi 4 666 zł brutto miesięcznie.
• Prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne: W 2025 roku wynosi 8 673 zł brutto.

Wysokość składek ZUS dla pracowników w 2025 roku

Pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Koszt tych składek jest dzielony między pracownika a pracodawcę.

Składki opłacane przez pracownika (od minimalnego wynagrodzenia 4 666 zł):

• Ubezpieczenie emerytalne: 9,76% podstawy wymiaru – 455,40 zł
• Ubezpieczenie rentowe: 1,50% podstawy wymiaru – 69,99 zł
• Ubezpieczenie chorobowe: 2,45% podstawy wymiaru – 114,32 zł
• Łącznie potrącane z wynagrodzenia pracownika: 13,71% – 639,71 zł

Składki opłacane przez pracodawcę (za pracownika zarabiającego minimalne wynagrodzenie 4 666 zł):

• Ubezpieczenie emerytalne: 9,76% podstawy wymiaru – 455,40 zł
• Ubezpieczenie rentowe: 6,50% podstawy wymiaru – 303,29 zł
• Ubezpieczenie wypadkowe: Stopa procentowa jest zróżnicowana i zależy od liczby ubezpieczonych oraz branży (PKD). Standardowa stopa dla płatników zgłaszających do 9 ubezpieczonych wynosi 1,67% podstawy wymiaru – 77,92 zł (przy założeniu stopy 1,67%).
• Fundusz Pracy (FP) i Fundusz Solidarnościowy (FS): Łącznie 2,45% podstawy wymiaru (FP: 1,0%, FS: 1,45%) – 114,32 zł
• Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP): 0,10% podstawy wymiaru – 4,67 zł
• Łącznie obciążenie pracodawcy: 20,48% (przy wypadkowym 1,67%) – 955,60 zł

Całkowity koszt zatrudnienia pracownika na minimalnym wynagrodzeniu (wynagrodzenie brutto + składki pracodawcy) wynosi więc co najmniej 4 666 zł + 955,60 zł = 5 621,60 zł.

Składki ZUS dla przedsiębiorców w 2025 roku

Przedsiębiorcy opłacają składki ZUS na innych zasadach niż pracownicy. Wysokość składek zależy od wybranej formy ulgi oraz prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

1. Ulga na Start dla osób prowadzących działalność gospdoarczą

Nowi przedsiębiorcy (osoby fizyczne podejmujące działalność po raz pierwszy lub po upływie co najmniej 60 miesięcy od jej ostatniego zawieszenia/zakończenia) mogą korzystać z „Ulgi na Start” przez pierwsze 6 pełnych miesięcy prowadzenia firmy. W tym okresie opłacają wyłącznie obowiązkową składkę zdrowotną. Nie podlegają ubezpieczeniom społecznym.

2. Preferencyjne Składki ZUS (tzw. Mały ZUS przez 24 miesiące)

Po zakończeniu „Ulgi na Start„ lub od początku działalności (jeśli nie kwalifikują się do „Ulgi na Start” lub z niej rezygnują), przedsiębiorcy mogą przez pełne 24 miesiące kalendarzowe opłacać niższe składki na ubezpieczenia społeczne. Podstawą wymiaru tych składek jest 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

• Podstawa wymiaru w 2025 r.: 30% z 4 666 zł = 1 399,80 zł
• Składki społeczne:
  • Ubezpieczenie emerytalne (19,52%): 273,24 zł
  • Ubezpieczenie rentowe (8%): 111,98 zł
  • Ubezpieczenie chorobowe (dobrowolne, 2,45%): 34,30 zł
  • Ubezpieczenie wypadkowe (np. 1,67%): 23,38 zł (stopa procentowa jak dla innych płatników)
  • Łącznie z dobrowolnym chorobowym: 442,90 zł
  • Łącznie bez chorobowego: 408,60 zł
• Przedsiębiorcy na preferencyjnych składkach nie opłacają Funduszu Pracy ani Funduszu Solidarnościowego.

3. Mały ZUS Plus

Przedsiębiorcy, których przychód z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym (2024) nie przekroczył 120 000 zł, mogą skorzystać z „Małego ZUS Plus”. Ulga ta pozwala na płacenie składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru ustalanej proporcjonalnie do dochodu.

• Okres korzystania: Maksymalnie przez 36 miesięcy w ciągu kolejnych 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności.
• Ustalanie podstawy wymiaru: [(Roczny dochód z działalności za 2024 r. / Liczba dni kalendarzowych prowadzenia działalności w 2024 r.) × 30] × 0,5 Wynik zaokrągla się do dwóch miejsc po przecinku.
• Limity podstawy wymiaru w 2025 r.:
  • Nie może być niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia (tj. 1 399,80 zł).
  • Nie może być wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (tj. 5 203,80 zł).
• Od tak ustalonej podstawy naliczane są składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe, dobrowolne chorobowe) oraz Fundusz Pracy (jeśli podstawa jest co najmniej równa minimalnemu wynagrodzeniu).

4. Duży ZUS (pełne składki)

Przedsiębiorcy niekorzystający z ulg lub po ich wyczerpaniu opłacają składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru stanowiącej 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

• Podstawa wymiaru w 2025 r.: 60% z 8 673 zł = 5 203,80 zł
• Składki społeczne:
  • Ubezpieczenie emerytalne (19,52%): 1 015,78 zł
  • Ubezpieczenie rentowe (8%): 416,30 zł
  • Ubezpieczenie chorobowe (dobrowolne, 2,45%): 127,49 zł
  • Ubezpieczenie wypadkowe (np. 1,67%): 86,90 zł (stopa procentowa jak dla innych płatników)
  • Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy (łącznie 2,45%): 127,49 zł
  • Łącznie z dobrowolnym chorobowym: 1 773,96 zł
  • Łącznie bez chorobowego: 1 646,47 zł

5. Wakacje od ZUS (dla mikroprzedsiębiorców)

W 2025 roku mikroprzedsiębiorcy (wpisani do CEIDG) mogą skorzystać z tzw. „wakacji od ZUS„. Rozwiązanie to pozwala na zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe) oraz Funduszu Pracy i Funduszu Solidarnościowego przez jeden wybrany miesiąc w roku kalendarzowym. W tym miesiącu przedsiębiorca nadal będzie musiał opłacić składkę zdrowotną.

• Należy śledzić szczegółowe przepisy wykonawcze i warunki skorzystania z tej ulgi, które mogą być dostępne na stronach ZUS lub Ministerstwa Rozwoju i Technologii.

Składka zdrowotna dla przedsiębiorców w 2025 roku

Wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców zależy od wybranej formy opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej:

• Skala podatkowa (zasady ogólne):
  • 9% miesięcznego dochodu z działalności gospodarczej.
  • Minimalna składka zdrowotna nie może być niższa niż 9% kwoty stanowiącej 75% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego na dzień 1 lutego danego roku. W 2025 r. minimalna podstawa to 3 499,50 zł (75% z 4 666 zł), a zatem minimalna składka zdrowotna wynosi 314,96 zł (9% z 3 499,50 zł).
• Podatek liniowy:
  • 4,9% miesięcznego dochodu z działalności gospodarczej.
  • Minimalna składka zdrowotna jest taka sama jak dla skali podatkowej, czyli 314,96 zł w 2025 r.
• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych:
  • Składka jest miesięczna i ryczałtowa, uzależniona od rocznego przychodu oraz przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego (tj. IV kw. 2024 r., włącznie z wypłatami z zysku).
  • Stawki składki zdrowotnej dla ryczałtowców w 2025 roku (oparte na prognozowanym przeciętnym wynagrodzeniu w IV kw. 2024 r. wynoszącym 8 549,19 zł – należy zweryfikować tę kwotę z oficjalnym komunikatem GUS, gdy będzie dostępny):
    • Roczny przychód do 60 000 zł: podstawa 60% przeciętnego wynagrodzenia (5 129,51 zł), składka 461,66 zł (9% podstawy).
    • Roczny przychód od 60 000 zł do 300 000 zł: podstawa 100% przeciętnego wynagrodzenia (8 549,19 zł), składka 769,43 zł (9% podstawy).
    • Roczny przychód powyżej 300 000 zł: podstawa 180% przeciętnego wynagrodzenia (15 388,54 zł), składka 1 384,97 zł (9% podstawy).
• Karta podatkowa:
  • Składka jest stała i wynosi 9% kwoty stanowiącej 75% minimalnego wynagrodzenia. W 2025 r. jest to 314,96 zł.

Składki ZUS za osobę współpracującą w 2025 roku

Osoba współpracująca z przedsiębiorcą podlega ubezpieczeniom na zasadach zbliżonych do przedsiębiorcy opłacającego „Duży ZUS”.

• Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, czyli 5 203,80 zł. Składki są takie same jak dla przedsiębiorcy na „Dużym ZUS” (emerytalna, rentowa, wypadkowa; chorobowa jest dobrowolna).
• Składka na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy: Opłacana od tej samej podstawy, czyli 127,49 zł.
• Składka zdrowotna: Podstawą wymiaru jest 75% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego. Zakładając, że to wynagrodzenie wyniesie 8 549,19 zł (jak dla ryczałtu), podstawa składki zdrowotnej to 6 411,89 zł, a składka zdrowotna wynosi 577,07 zł (9% podstawy).

Limity składek ZUS w 2025 roku

• Limit 30-krotności: Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie może przekroczyć kwoty odpowiadającej 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. W 2025 roku limit ten wynosi 260 190 zł (30 x 8 673 zł). Po przekroczeniu tego limitu, w danym roku kalendarzowym nie pobiera się już składek emerytalnej i rentowych.
• Limit podstawy wymiaru dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego dla przedsiębiorców: Miesięczna podstawa wymiaru składki na to ubezpieczenie nie może przekroczyć 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. W 2025 roku limit ten wynosi 21 682,50 zł (250% x 8 673 zł).

Zwolnienia z opłacania Funduszu Pracy i Funduszu Solidarnościowego

Niektórzy płatnicy mogą być zwolnieni z opłacania składek na FP i FS. Dotyczy to m.in.:

• Przedsiębiorców opłacających preferencyjne składki ZUS.
• Pracodawców za pracowników, którzy osiągnęli określony wiek (kobiety 55 lat, mężczyźni 60 lat).
• Pracodawców za pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego lub wychowawczego (przez 36 miesięcy).

Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK)

Choć nie są to składki ZUS, warto pamiętać o Pracowniczych Planach Kapitałowych. Jest to program dodatkowego, prywatnego oszczędzania na emeryturę, współfinansowany przez pracownika, pracodawcę oraz państwo. Wpłaty na PPK stanowią dodatkowe obciążenie, ale i potencjalną korzyść dla pracowników.

Terminy płatności składek na ubezpieczenie społeczne

• Do 5. dnia następnego miesiąca: dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych.
• Do 15. dnia następnego miesiąca: dla płatników składek posiadających osobowość prawną (np. spółki z o.o., akcyjne, fundacje, stowarzyszenia).
• Do 20. dnia następnego miesiąca: dla pozostałych płatników składek (np. przedsiębiorcy opłacający składki wyłącznie za siebie, spółki cywilne, jawne, partnerskie).

Składki ZUS 2025 – podsumowanie

Rok 2025 przynosi zauważalny wzrost obciążeń z tytułu składek ZUS, wynikający głównie z podwyżek kluczowych wskaźników ekonomicznych. Zarówno pracownicy, jak i pracodawcy odczują te zmiany. Przedsiębiorcy nadal mają jednak do dyspozycji szereg ulg (Ulga na Start, preferencyjny ZUS, Mały ZUS Plus, Wakacje od ZUS), które mogą pomóc zoptymalizować koszty, szczególnie w początkowej fazie działalności lub przy niższych dochodach. Kluczowe jest bieżące śledzenie przepisów, prawidłowe wyliczanie składek oraz terminowe ich opłacanie, a także świadome korzystanie z dostępnych form wsparcia.

Uwaga:

Powyższy artykuł został przygotowany na podstawie dostępnych informacji i prognoz na rok 2025 (stan na maj 2025). Zawsze warto weryfikować aktualne przepisy i wskaźniki na oficjalnych stronach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Szczególnie kwoty dotyczące składki zdrowotnej dla ryczałtowców oraz osób współpracujących zależą od przeciętnego wynagrodzenia w IV kw. 2024, którego oficjalna wartość zostanie podana przez GUS w styczniu 2025 r. – użyte w artykule wartości są prognozowane.