Ciąża to z całą pewnością wyjątkowy czas dla kobiety, który przedefiniowuje jej życie i wymaga podejmowania wielu ważnych decyzji. Obejmują one również obszar aktywności zawodowej. Jedno z ważnych pytań dotyczy m.in. zwolnienia z pracy. Czy jest ono możliwe w przypadku kobiety w ciąży? Jeśli tak, to na jakich warunkach? Jeśli nie, jaki charakter ma jej ochrona przed zwolnieniem? W poniższym artykule poszukajmy odpowiedzi na te i inne pytania związane z tematem.
Zwolnienie kobiety w ciąży – tylko w szczególnych przypadkach
Zachodząc w ciążę, pracownica zdaje sobie sprawę, że co najmniej przez kilka tygodni, a z reguły znacznie dłużej nie będzie mogła wykonywać swoich obowiązków zawodowych. To nomen omen rodzi pewne obawy w związku z zatrudnieniem, ponieważ kobieta może przewidywać, że dłuższa przerwa spowodowana ciążą stanie się przyczyną rozwiązania umowy o pracę. Czy rzeczywiście są to słuszne obawy? Jak się okazuje, zupełnie nie, gdyż kobiety w Polsce podlegają ochronie przed wyrzuceniem z pracy.
Od momentu potwierdzenia ciąży przez lekarza aż do zakończenia urlopu macierzyńskiego, który trwa 20 tygodni w przypadku jednego dziecka i 31 tygodni po urodzeniu bliźniaków, nie można wypowiedzieć umowy kobiecie. Istnieje jednak pewien wyjątek od tej reguły, ponieważ ochroną nie są objęte pracownice zatrudnione na podstawie umowy próbnej, która trwa nie dłużej niż jeden miesiąc. Z kolei umowa próbna na czas dłuższy lub umowa o pracę na czas określony, która wygasa przed terminem porodu, zostaje automatyczna przedłużona do daty narodzin.
Wyjątki od reguły
O ile co do zasady zwolnienie kobiety w ciąży nie jest możliwe, o tyle można wymienić wyjątki, które jednak pozwalają na wypowiedzenie umowy w takim przypadku. Mowa o następujących sytuacjach:
- niestosowanie się do obowiązków pracowniczych,
- naruszenie regulaminu zakładu pracy,
- popełnienie przestępstwa, które uniemożliwia dalsze wykonywanie obowiązków zawodowych,
- utracenie uprawnień, które są niezbędne do pracy na danym stanowisku,
- ogłoszenie upadłości lub likwidacji przedsiębiorstwa.
Co istotne, niezależnie od tego, z jakiego spośród powyższych powodów pracodawca chce zwolnić kobietę w ciąży, jest zobowiązany do ustalenia tego kroku ze związkami zawodowymi. Zwolnienie pracownicy w ciąży nie jest natomiast możliwe nawet w przypadku zwolnień grupowych zarządzonych przez przedsiębiorcę.
Przywrócenie do pracy kobiety ciężarnej
Jeżeli kobieta w ciąży zostanie zwolniona, pracodawca ma obowiązek przywrócenia jej na dane stanowisko. Również w przypadku, gdy odeszła z pracy, zanim dowiedziała się o ciąży, ma prawo do powrotu na swoje stanowisko. To, że matka w ciąży jest objęta ochroną, powoduje, że wręczone wypowiedzenie musi być anulowane, nawet jeśli pracodawca lub sama pracownica nie mieli pojęcia o ciąży w momencie jego dostarczenia. Krótko mówiąc, zajście w ciążę podczas okresu wypowiedzenia powoduje, że pracownicę należy przywrócić do pracy.
Pracownica, która sama złożyła wypowiedzenie, nie wiedząc, że jest w ciążo, może złożyć wniosek o przywrócenie na poprzednie stanowisko i musi on zostać pozytywnie rozpatrzony przez pracodawcę. Przepisy zezwalają na złożenie stosownego dokumentu w ciągu 7 dni od daty, w której kobieta dowiedziała się, że jest w ciąży.