Śmierć bliskiej osoby, a zwłaszcza śmierć ojca, to jedno z najtrudniejszych doświadczeń, z jakimi przychodzi nam się mierzyć. W takich chwilach pracownik potrzebuje czasu, aby zająć się sprawami formalnymi i wziąć udział w uroczystościach pogrzebowych. Z tego powodu przepisy prawa pracy przewidują urlop okolicznościowy – śmierć ojca daje prawo do dwóch dni wolnego.
Poniżej wyjaśniamy, komu przysługuje urlop okolicznościowy na śmierć ojca, jak go uzyskać i jakie formalności należy spełnić.
Ile dni urlopu okolicznościowego przysługuje w przypadku śmierci ojca?
Zgodnie z § 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy, pracownikowi przysługuje urlop okolicznościowy w wymiarze 2 dni wolnych od pracy z powodu śmierci ojca.
Komu przysługuje urlop okolicznościowy z tytułu śmierci ojca?
Urlop okolicznościowy przysługuje pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę – niezależnie od wymiaru etatu czy rodzaju umowy (na czas określony, nieokreślony czy próbny). Niestety, osoby pracujące na umowach cywilnoprawnych (umowa zlecenie, umowa o dzieło) nie mają ustawowego prawa do tego świadczenia, chyba że zapisy w ich umowie stanowią inaczej.
Warto wiedzieć, że liczba dni przysługującego urlopu jest taka sama zarówno w przypadku śmierci biologicznego ojca, jak i śmierci ojczyma.
Jak wykorzystać urlop okolicznościowy na śmierć ojca?
Choć urlop okolicznościowy jest nierozerwalnie związany ze śmiercią i pogrzebem, nie musisz wykorzystywać go dokładnie w dniu ceremonii. Celem tych dni wolnych jest umożliwienie Ci nie tylko udziału w ostatnim pożegnaniu, ale także załatwienie wszystkich spraw formalnych, które wiążą się ze śmiercią ojca.
Możesz więc wykorzystać urlop okolicznościowy na przykład:
- dzień przed pogrzebem i w dniu pogrzebu,
- w dniu pogrzebu i dzień po nim,
- jako pojedyncze dni w niewielkim odstępie czasu, jeśli jest to związane z organizacją pochówku czy formalnościami w urzędach.
Najważniejsze, aby termin wykorzystania urlopu pozostawał w ścisłym związku przyczynowo-skutkowym z wydarzeniem, jakim jest zgon i pogrzeb ojca.
Formalności związane ze śmiercią ojca
Urlop okolicznościowy – śmierć ojca – ma umożliwić nie tylko udział w pogrzebie, ale także załatwienie spraw urzędowych. Pracownik często musi zająć się dokumentami, takimi jak:
- akt zgonu,
- zgłoszenie zgonu w urzędzie stanu cywilnego,
- sprawy spadkowe,
- kwestie ubezpieczeniowe i bankowe.
Dlatego ustawodawca przewidział wymiar 2 dni urlopu, które można przeznaczyć na pogrzeb, organizację ceremonii i wszystkie formalności.
Jak złożyć wniosek o urlop okolicznościowy?
Aby skorzystać z urlopu okolicznościowego, musisz poinformować o tym swojego pracodawcę. Najlepiej złożyć wniosek o urlop okolicznościowy w formie pisemnej. We wniosku powinny znaleźć się takie informacje jak:
- Twoje dane,
- dane pracodawcy,
- prośba o udzielenie urlopu okolicznościowego z powodu śmierci ojca,
- wskazanie dni, w których chcesz wykorzystać urlop,
- podstawa prawna (okolicznościowy z tytułu śmierci ojca).
Pracodawca ma prawo poprosić Cię o przedstawienie dokumentu potwierdzającego Twoje prawo do urlopu. W tym przypadku będzie to akt zgonu Twojego taty. Zazwyczaj wystarczy przedstawić go do wglądu po powrocie do pracy.
Urlop okolicznościowy – śmierć ojca a inne sytuacje
Warto znać różnice w wymiarze urlopu w zależności od stopnia pokrewieństwa:
- Śmierć ojca, matki, dziecka, małżonka, ojczyma, macochy – przysługują 2 dni wolnego.
- Śmierć teścia, teściowej, siostry, brata, babci, dziadka – przysługuje 1 dzień wolnego.
Więcej na temat uprawnień w przypadku straty bliskich przeczytasz w artykule o urlopie okolicznościowym z powodu śmierci członka rodziny.
Urlop okolicznościowy a urlop wypoczynkowy
Urlop okolicznościowy jest niezależny od urlopu wypoczynkowego. Oznacza to, że pracownik nie musi rezygnować z dni urlopu wypoczynkowego, aby skorzystać z wolnego po śmierci ojca. To odrębne uprawnienie, które zawsze przysługuje w przypadku śmierci bliskiej osoby.
Pamiętaj, że niewykorzystany urlop okolicznościowy nie przechodzi na kolejny rok kalendarzowy i nie można otrzymać za niego ekwiwalentu pieniężnego, jak w przypadku urlopu wypoczynkowego. Jest to prawo pracownika, z którego warto skorzystać, aby w spokoju przejść przez ten trudny czas.
Więcej o różnicach przeczytasz tutaj: urlop pracowniczy.
Czy urlop okolicznościowy z powodu śmierci ojca jest płatny?
Tak, pracownik zachowuje prawo do pełnego wynagrodzenia za urlop okolicznościowy. Wynagrodzenie za urlop okolicznościowy oblicza się tak samo jak za urlop wypoczynkowy, czyli na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z ostatnich miesięcy pracy.
To oznacza, że pracownik nie ponosi strat finansowych w związku ze śmiercią ojca i może w pełni wykorzystać czas wolny na sprawy rodzinne i emocjonalne.
Urlop okolicznościowy za śmierć ojca – podsumowanie
Urlop okolicznościowy na śmierć ojca to ważne prawo pracownika, które pozwala wziąć 2 dni wolne w wymiarze określonym przez przepisy. Aby skorzystać, trzeba złożyć wniosek o urlop okolicznościowy i – w razie potrzeby – przedstawić akt zgonu. Urlop jest płatny i nie wpływa na pulę urlopu wypoczynkowego.
Jeżeli spotkała Cię śmierć bliskiej osoby, pamiętaj, że urlop okolicznościowy przysługuje Ci niezależnie od stanowiska i rodzaju umowy. Masz prawo do wolnego, by pożegnać ojca i zająć się sprawami rodzinnymi.
FAQ: Najczęściej zadawane pytania o urlop z powodu śmierci ojca
Kiedy należy wykorzystać urlop okolicznościowy z tytułu śmierci ojca?
Urlop okolicznościowy powinieneś wykorzystać w terminie ściśle związanym ze śmiercią i pogrzebem. Nie musi to być dokładnie dzień ceremonii pogrzebowej. Masz prawo wziąć wolne na przykład dzień przed pogrzebem, aby pomóc w organizacji, lub dzień po nim, by załatwić pilne sprawy urzędowe (np. w ZUS czy banku). Kluczowe jest, aby istniał bezpośredni związek przyczynowy między Twoją nieobecnością a koniecznością uporania się ze sprawami związanymi ze śmiercią ojca.
Czy do wniosku o urlop okolicznościowy należy dołączyć akt zgonu?
Pracodawca ma prawo zażądać od Ciebie dokumentu potwierdzającego zdarzenie, czyli w tym przypadku odpisu aktu zgonu. W praktyce rzadko kiedy dołącza się go od razu do wniosku. Najczęściej pracownik składa sam wniosek, a dokument przedstawia do wglądu pracodawcy już po powrocie do pracy. Warto jednak poinformować przełożonego, że dostarczysz taki dokument na jego prośbę.
Co jeśli pogrzeb ojca przypada w trakcie urlopu wypoczynkowego?
Zgodnie z artykułem 166 Kodeksu pracy, nie można z powodu zgonu i pogrzebu przerwać urlopu wypoczynkowego czy też zamienić go w urlop okolicznościowy. Dni przysługujące w ramach urlopu okolicznościowego można wykorzystać po powrocie do pracy, o ile termin ich wykorzystania pozostaje ściśle powiązany ze śmiercią ojca.
Czy pracodawca może odmówić przyznania urlopu okolicznościowego?
Nie, pracodawca nie może odmówić udzielenia urlopu okolicznościowego, jeśli spełniasz wszystkie warunki formalne. Udzielenie tego zwolnienia jest jego obowiązkiem prawnym, wynikającym z rozporządzenia w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy. Jeśli złożyłeś wniosek i jesteś w stanie udokumentować zdarzenie, odmowa pracodawcy stanowiłaby naruszenie praw pracowniczych.