Rekrutacja na niektóre stanowiska nie przebiega w standardowy sposób. Niekiedy należy być jednak przygotowanym na to, że rozmowa o pracę będzie wyglądała nieco inaczej, na przykład z uwagi na konieczność wykonania testów psychologicznych. Czy i w jakich sytuacjach pracodawca ma prawo do przeprowadzenia go? Kiedy i czy w ogóle pracownik może go odmówić? Odpowiedzi na te wszystkie pytania znajdziesz w poniższym artykule, w którym analizujemy temat testów psychologicznych w rekrutacji.
Test psychologiczny a zawód
Interesującą nas w tym artykule podstawą prawną jest przede wszystkim załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej. W dokumencie znajduje się lista 36 obszarów zawodowych, które wiążą się z obligatoryjnym przeprowadzaniem testów psychologicznych. Wśród nich są takie zajęcia jak m.in.:
- kaskader filmowy,
- maszynista,
- kontroler i nawigator ruchu lotniczego,
- kierowca autobusu,
- treser dzikich zwierząt,
- pracownik odpowiedzialny za obsługę platform hydraulicznych.
Wszyscy zgodzimy się co do tego, że niektóre zajęcia wymagają szczególnego opanowania, dlatego pracodawca powinien wiedzieć więcej na temat kondycji psychicznej kandydata. Na podstawie testu można ocenić między innymi poziom kreatywności, pewności siebie, odpowiedzialności, empatii, a także typ osobowości. To zadanie dla psychologa lub eksperta w zakresie psychologii w procesie rekrutacji.
A co z innymi zawodami? Zdarza się, że na rozmowach rekrutacyjnych niezwiązanych ze stanowiskami wymienionymi w rozporządzeniu z 1996 r. również pojawia się propozycja przeprowadzenia testu. Kandydat ma wówczas prawo do odmówienia wzięcia w nim udziału. Pytanie jednak, czy nie przekreśla to jego szans na przejście do dalszego etapu rekrutacji? Warto wziąć to pod uwagę, bo istnieje takie prawdopodobieństwo. Nic dziwnego, że np. na odpowiedzialne stanowiska kierownicze w największych firmach również przyjmuje się kandydatów po przeprowadzeniu eksperckiego testu psychologicznego.
Pamiętaj jednak, że nawet obowiązkowe testy nie mogą wykroczyć poza pewną granicę. Twoja prywatna sfera nie może być naruszona w bezprawny sposób. Przed pójściem na rozmowę o pracę, która wymaga szczególnej sprawności psychofizycznej, dowiedz się więcej na temat pytań mogących się pojawić w jej trakcie.
Na czym polegają testy psychologiczne podczas rekrutacji
Istnieje kilka rodzajów testów psychologicznych, które dobiera się w zależności od specyfiki danego stanowiska oraz potrzeb i wymagań firmy poszukującej pracowników. W HR korzysta się obecnie z testów następujących rodzajów:
- osobowości,
- inteligencji,
- osiągnięć,
- zdolności,
- zainteresowań
Jak widać, za pomocą testów psychologicznych w rekrutacji do pracy tymczasowej można dokładnie przeanalizować danego kandydata pod dowolnym kątem. W ramach testów osobowości ocenia się jego zachowania, charakter i usposobienie w odniesieniu do charakteru pracy na danym stanowisku. Z kolei testy inteligencji badają zdolności do analitycznego myślenia, podczas gdy testy osiągnięć pozwalają na weryfikację kompetencji zawodowych kandydata. W trakcie testów zdolności ocenia się umiejętności do pracy na danym stanowisku, a testy zainteresowań pozwalają na sprawdzenie predyspozycji i zdolności do wykonywania określonych czynności.
Testy psychologiczne wykorzystywane podczas rekrutacji mają z reguły formę kwestionariuszy, w których odpowiada się na pytania zamknięte lub otwarte. Niektóre z nich przyjmują postać obrazkową i polegają na interpretacji tego, co widoczne na planszy czy monitorze. Obie formy mówią wiele na temat potencjalnego kandydata i szczególnie często sięga się po nie podczas poszukiwania osób do pracy w większych firmach, m.in. w korporacjach.
Psychologia we współczesnej rekrutacji
Nasz artykuł dotyczy przede wszystkim formalnych testów psychologicznych. Pytanie jednak, czy można sobie wyobrazić rozmowę kwalifikacyjną, w której nie pojawiają się żadne elementy psychologii? Odpowiedź wydaje się jasna: w zasadzie każdy proces rekrutacyjny ma na celu sprawdzenie kandydata również pod tym kątem, nawet gdy nie jest to powiedziane wprost.
Zwróć uwagę, że nowocześni specjaliści ds. HR, którzy są odpowiedzialni za przyjmowanie do pracy, szczególnie w większych firmach i korporacjach, bardzo chętnie zadają pytania mające na celu zbadanie psychiki kandydata. Formułują je w nie zawsze dosłowny sposób, ale interpretacja odpowiedzi pozwala wyciągnąć odpowiednie wnioski. Pamiętaj, że do rozmowy kwalifikacyjnej warto się kompleksowo przygotować. Nie spodziewaj się jedynie łatwych pytań. Od wszystkich odpowiedzi może zależeć Twoje ewentualne zatrudnienie!