Kodeks pracy to akt normatywny regulujący prawa i obowiązki, odnoszący się do każdego pracodawcy i pracownika. Pomimo to, niektóre zagadnienia wciąż wydają się skomplikowane, a i nie zawsze udaje się znaleźć wyjaśnienia w tym dokumencie. Idealnym przykładem takiej sytuacji jest kwestia premii. W poniższym artykule wyjaśniamy, czym ona jest i kiedy przysługuje pracownikowi.
Premia — wyjaśnienie pojęcia
Premia jest definiowana jako składnik wynagrodzenia bieżącego przyznawany jako uzupełnienie płacy zasadniczej. W zależności od jej rodzaju różnią się zasady, na podstawie których jest rozdysponowywana. Wyróżniamy premię uznaniową i regulaminową. Pierwsza z nich nie jest w żaden sposób uregulowana prawnie, gdyż Kodeks pracy nie zawiera żadnych przepisów dotyczących tego zagadnienia. Swobodną możliwość podejmowania decyzji ma więc pracodawca, który samodzielnie decyduje komu przyznać taki dodatek finansowy. Oznacza to, że bonus może dostać każdy pracownik, połowa zatrudnionych, jeden członek zespołu albo nikt. Wszystkie opcje są dozwolone nie tylko przy wyborach personalnych, ale również przy wysokości kwoty oraz warunkach jej przyznawania. Warunki są ustalane według uznania pracodawcy.
Natomiast zasady przyznawania premii regulaminowej muszą zostać wcześniej określone w regulaminach wewnętrznych firmy. Co to oznacza w praktyce? Pracodawca, chcąc zastosować ten system nagradzania, ma najpierw obowiązek określić szczegółowe kryteria, które należy spełnić. Przykładowo pracownik odpowiedzialny za pozyskiwanie nowych klientów powinien mieć określoną liczbę osób, którą powinien przekonać do skorzystania z oferty firmy. Przekroczenie tego pułapu owocuje uzyskaniem premii regulaminowej. Warto dodać, że w regulaminie powinny zostać zawarte również informacje dotyczące wysokości bonusu, a także zasad i częstotliwości jego wypłacania.
Czy pracownik może domagać się otrzymania premii?
Udzielając odpowiedzi na to pytanie, ponownie trzeba rozróżnić rodzaje premii. W przypadku premii uznaniowej pracownik nie ma żadnych możliwości ubiegać się o nią. Nawet osiąganie świetnych wyników, nie jest gwarancją otrzymania tego bonusu, ponieważ ostateczna decyzja w stu procentach należy do pracodawcy. Natomiast premia regulaminowa daje prawo domagania się jej wypłacenia w przypadku spełnienia określonych kryteriów. Pracodawca musi przestrzegać regulaminu – jeżeli tego nie zrobi, pokrzywdzony zatrudniony ma możliwość zgłosić sprawę do sądu pracy.
Czy premia podlega opodatkowaniu?
We większości przypadków premia pieniężna musi zostać opodatkowana, ponieważ jest uznawana za dodatek do pensji. Oznacza to, że obowiązkiem pracodawcy jest odprowadzenie podatku od bonusowej kwoty. Podobna sytuacja dotyczy innych bonusów między innymi środków pieniężnych otrzymanych za zrealizowane nadgodziny. Oprócz tego premię wlicza się do składek ZUS. Według obecnych przepisów należy odliczyć zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 18 lub 32 procent otrzymanej kwoty. Jeżeli premia uznaniowa zostanie przyznana w innej postaci niż pieniężnej — na przykład jako bon lub voucher, również podlega opodatkowaniu.
Co może zrobić pracownik, aby zwiększyć szanse na otrzymanie premii?
W przypadku premii regulaminowej sytuacja jest łatwiejsza, ponieważ wystarczy zrealizować wcześniej określone warunki. W tym przypadku to gwarancja otrzymania dodatku do pensji. Natomiast do otrzymania pensji uznaniowej może przyczynić się bycie efektywnym pracownikiem i staranie się jak najlepiej realizować zadania. Pomimo to i tak może okazać się to niewystarczające, gdyż ta kwestia dosłownie w całości zależy od pracodawcy. Warto jednak dostarczać szefowi argumentów mogących doprowadzić do zdobycia bonusu finansowego.
Mnóstwo pracodawców zastanawia się, czy warto dodawać dodatki do pensji członkom kadry. Doświadczenie wielu firm wskazuje na to, że premie wykazują bardzo pozytywnie oddziaływanie. Przede wszystkim dodają zespołowi motywacji do dalszych działań. To świetna metoda zapobiegająca wypaleniu zawodowemu, z którym mierzy się wielu pracowników. Ponadto kadra czuje się doceniona i wie, że jej zaangażowanie przynosi efekty.