Skończył Ci się okres pobierania zasiłku chorobowego, a wciąż pozostajesz niezdolny do pracy? Wymagasz dalszego leczenia lub rehabilitacji? Nie musisz pozostawać bez środków do życia. Być może przysługuje Ci świadczenie rehabilitacyjne. W tym artykule wyjaśnimy, kto i kiedy może je uzyskać. Podpowiemy także, jak i gdzie złożyć wniosek o takie wsparcie. Koniecznie przeczytaj i sprawdź, czy to jest dla Ciebie.
Czym jest świadczenie rehabilitacyjne?
Podstawą prawną dla świadczenia rehabilitacyjnego jest Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Świadczenie rehabilitacyjne to świadczenie pieniężne z ZUS dla osób, którym skończyło się prawo do pobierania zasiłku chorobowego, ale wciąż pozostają niezdolne do pracy, choć poprzez dalsze leczenie lub rehabilitację, mogą tę zdolność odzyskać. Wyjaśnijmy to na przykładzie.
Przykład:
Pan Adam uległ wypadkowi, po którym stał się niezdolny do pracy. Dostał zwolnienie lekarskie najpierw na 1 miesiąc, w czasie którego przez 2 tygodnie przebywał w szpitalu, a kolejne przez kolejne 2 tygodnie odbywał rekonwalescencję w domu. Był to jedynie początek leczenia.
Lekarz uznał, że wymagana jest dalsza rehabilitacja, aby przywrócić Panu Adamowi sprawność. Wystawił więc kolejne zwolnienie na 2 miesiące, po czym jeszcze jedno na 3 miesiące. W tym czasie Pan Adam pobierał wynagrodzenie za czas choroby, a następnie zasiłek chorobowy. Ten wypłacany jest jednak tylko do 182 dni choroby, tymczasem Pan Adam pozostaje niezdolny do pracy już 184 dni.
Lekarz Pana Adama uznał, że nie może on wrócić jeszcze do pracy i wymagana jest dalsza rehabilitacja. Wierzy jednak, że za kilka tygodni leczenie przyniesie pozytywny skutek i Pan Adam będzie mógł wrócić do pracy. W tej sytuacji Pan Adam może ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne.
Komu przysługuje świadczenie rehabilitacyjne?
Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym w ZUS. Mogą z niego skorzystać zarówno Ci, za których to pracodawca opłaca składkę, jak i Ci, którzy opłacają ją dobrowolnie, np. samozatrudnieni. Aby mogli oni wnioskować o świadczenie rehabilitacyjne, muszą spełniać określone warunki.
Warunki do ubiegania się o świadczenie rehabilitacyjne
Osoba objęta ubezpieczeniem chorobowym w ZUS może ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne, gdy:
- po wyczerpaniu zasiłku chorobowego pozostaje niezdolna do pracy;
- rokowania lekarza wskazują, że dalsze leczenie może przywrócić ubezpieczonemu zdolność do pracy.
O świadczenie rehabilitacyjne nie mogą z kolei ubiegać się ubezpieczeni, którzy otrzymują:
- emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,
- rodzicielskie świadczenie uzupełniające,
- zasiłek dla bezrobotnych,
- dodatek solidarnościowy,
- zasiłek przedemerytalny,
- świadczenie przedemerytalne,
- nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Dodatkowo nie możesz wnioskować o świadczenie rehabilitacyjne:
- za okres, w którym zachowujesz prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych,
- w okresie urlopu bezpłatnego lub urlopu wychowawczego,
- w okresie tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności,
- za cały okres świadczenia, jeżeli niezdolność do pracy powstała w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia, co z stwierdza prawomocne orzeczenie sądu,
- za miesiąc kalendarzowy, w którym wykonywałeś pracę zarobkową albo wykorzystywałeś okres, na który świadczenie zostało przyznane, niezgodnie z jego celem,
- jeśli po wyczerpaniu zasiłku chorobowego wróciłeś do pracy, w której masz ubezpieczenie chorobowe albo masz zapewnione prawo do świadczeń za okres choroby,
- podlegasz obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu rolników.
Jak długo można pobierać świadczenie rehabilitacyjne?
Świadczenie rehabilitacyjne możesz otrzymywać maksymalnie przez 12 miesięcy, po wyczerpaniu zasiłku chorobowego. O tym, jak długo możesz pobierać zasiłek chorobowy, przeczytasz w naszym poprzednim artykule: Zasiłek chorobowy 2023
Jaka jest wysokość świadczenia rehabilitacyjnego — ile wynosi w 2023?
Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego uzależniona jest od podstawy wymiaru zasiłku chorobowego. Podstawa wymiaru zasiłku to z kolei przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika z okresu 12 miesięcy kalendarzowych.
Świadczenie rehabilitacyjne wynosi:
- przez pierwsze 3 miesiące – 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego
- przez okres od 4 do 12 miesiąca – 75% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.
Jeżeli niezdolność do pracy pracownika przypada w okresie ciąży, powstała w wyniku wypadku przy pracy lub w wyniku wypadku przy niezbędnych badaniach lekarskich przewidzianych dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów albo przy zabiegu pobrania komórek, tkanek i narządów przez cały okres świadczenia rehabilitacyjnego jego wysokość wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.
Jak ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne w 2023 roku?
Pierwszą przesłanką do tego, aby ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne, są wskazania lekarza do konieczności dalszego leczenia lub rehabilitacji, które to leczenie rokuje odzyskanie zdolności do pracy. Jeżeli zatem jesteś osobą, która nie ma już prawa do zasiłku chorobowego, ale ma prawo do świadczenia rehabilitacyjnego, aby je uzyskać, musisz złożyć wniosek do odpowiedniego oddziału ZUS. Co dzieje się dalej?
Jak złożyć wniosek o świadczenie rehabilitacyjne?
Wniosek o świadczenie rehabilitacyjne składasz na formularzu ZNp-7 dostępnym w ZUS. Do wniosku musisz dołączyć zaświadczenie o stanie zdrowia na formularzu OL-9, które wypełniają lekarze prowadzący Twoje leczenie oraz wywiad zawodowy z miejsca pracy na formularzu OL-10. Formularza OL-10 nie dołączają osoby, które składają wniosek o kontynuację świadczenia, prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą lub też ich niezdolność powstała po ustaniu zatrudnienia.
Co więcej, każda osoba ubiegająca się o świadczenie rehabilitacyjne musi dołączyć do wniosku zaświadczenie płatnika składek na ubezpieczenie zdrowotne. Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę składają zaświadczenie wypełnione przez pracodawcę na formularzu Z-3, przedsiębiorcy, osoby z nimi współpracujące i duchowni na formularzu Z-3b, a pozostali ubezpieczenie na Z-3a. Także w tym przypadku, jeśli oświadczenie takie zostało wcześniej złożone w celu otrzymania zasiłku chorobowego i od tamtej pory nie doszło do żadnym zmian w nim wskazanych, nie ma obowiązku ponownego składania takiego oświadczenia. Podsumujmy.
Przykład:
Jeśli jesteś zatrudniony na umowę o pracę, aby otrzymać świadczenie rehabilitacyjne po raz pierwszy, składasz do ZUS:
- wniosek o wypłatę świadczenia — formularz ZNp-7
- zaświadczenie o stanie zdrowia od lekarzy prowadzących — formularz OL-9
- wywiad zawodowy z miejsca pracy — formularz OL-10
- zaświadczenie płatnika składek — formularz Z-3.
*Wniosek o wypłatę świadczenia rehabilitacyjnego możesz złożyć osobiście w we właściwej z uwagi na miejsce zamieszkania jednostce terenowej ZUS lub pocztą. Wniosek możesz złożyć także przez portal PUE ZUS, przy czym wypełniasz jego jedną część, a kolejna musi zostać wypełniona przez płatnika składek.
Kiedy złożyć wniosek o świadczenie rehabilitacyjne?
Musisz wiedzieć, że wniosek o wypłatę świadczenia warto złożyć co najmniej 6 tygodni przed zakończeniem okresu pobierania zasiłku chorobowego. Oczywiście możesz to zrobić później, ale musisz mieć świadomość, że ZUS rozpatrzy go wówczas dopiero po zakończeniu pobierania zasiłku chorobowego, gdyż na rozpatrzenie wniosku zastrzega on sobie 60 dni od daty jego wpływu (30 dni w przypadku badania przez komisję lekarską).
Pamiętaj, że roszczenie o wypłatę świadczenia przedawnia się po upływie 6 miesięcy od ostatniego dnia okresu, za który może być przyznane.
Świadczenie rehabilitacyjne krok po kroku
Aby ułatwić Ci zrozumienie procedury przyznawania świadczenia rehabilitacyjnego przez ZUS, spisaliśmy jej kolejne etapy.
- Zebranie dokumentów — osoba – osoba ubiegająca się o świadczenie powinna w pierwszej kolejności zebrać wszystkie potrzebne dokumenty (np. OL-9, OL-10, Z-3).
- Złożenie wniosku o wypłatę świadczenia do ZUS — osoba – osoba ubiegająca się świadczenie składa wniosek ZNp-7 wraz z zebranymi dokumenty do jednostki terenowej ZUS.
- Oczekiwanie na wezwanie na badania przez lekarza orzecznika z ZUS — wnioskujący – wnioskujący oczekuje na informacje z ZUS o dacie i miejscu stawienia się na badania do lekarza orzecznika. Jeżeli z przyczyn zdrowotnych wnioskujący nie może osobiście stawić się na badaniach, lekarz orzecznik sam odwiedzi go w miejscu, w którym przebywa.
- Badanie przez lekarza orzecznika + decyzja o zasadności wniosku — lekarz – lekarz orzecznik na podstawie badania wystawi oświadczenie do ZUS, w którym określi, czy istnieją rokowania na przywrócenie wnioskującemu zdolności do pracy oraz jak szybko może to nastąpić. Lekarz może też uznać, że wnioskujący jest zdolny do pracy.
- Decyzja ZUS — pozytywna – pozytywna lub negatywna (odmowna) – na podstawie orzeczenia od lekarza ZUS decyduje o przyznaniu (lub odmowie) świadczenia i informuje o tym ubezpieczonego. Informacja może zostać przekazana elektronicznie lub pocztą, w zależności od wcześniejszej deklaracji wnioskującego.
Co zrobić, gdy ZUS przyzna świadczenie?
Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznaje świadczenie na podstawie orzeczenia od lekarza orzecznika. Jeśli lekarz uzna, że jesteś niezdolny do pracy, ale są rokowania na zmianę tego stanu, ZUS przyzna wypłatę świadczenia przez wskazany przez lekarza okres. Wypłata odbywa się na wskazany przez Ciebie numer konta bankowego.
Kto wypłaca świadczenie rehabilitacyjne?
Środki pieniężne z tytuły świadczenia rehabilitacyjnego w 2023 r, wypłaca ZUS lub pracodawca. Pracodawca, jako płatnik składek, robi to wtedy, gdy do ubezpieczenia chorobowego zgłosił więcej niż 20 pracowników. Co to dla Ciebie oznacza?
Jeżeli wypłaty świadczenia dokonuje pracodawca, oznacza to, że wypłaci on należne świadczenie w terminie przyjętym dla wypłaty wynagrodzeń, ale nie później niż w ciągu 30 dni od daty otrzymania od ZUS decyzji o przyznaniu świadczenia. ZUS na wypłatę świadczenia ma 60 dni od złożenia wniosku.
Co zrobić, gdy ZUS odmawia wypłaty świadczenia?
Lekarz orzecznik może stwierdzić, że nie ma podstaw do przyznania świadczenia rehabilitacyjnego lub, że nie ma rokowań na poprawę i nie uda Ci się przywrócić pełnej zdolności do pracy.
W pierwszym przypadku możesz wnieść sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS. Masz na to 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia. Wówczas ZUS skieruje Cię na ponowne badanie, tym razem przez trzech lekarzy orzeczników. Jeśli i oni stwierdzą, że nie ma podstaw do wypłaty świadczenia, ZUS wyda decyzję odmowną. Możesz wtedy próbować odwołać się od tej decyzji w sądzie, za pośrednictwem ZUS-u w terminie 1 miesiąca od dnia otrzymania decyzji.
W drugim przypadku, czyli gdy lekarz orzecznik uzna, że nie uda Ci się przywrócić pełnej zdolności do pracy poprzez rehabilitację i leczenie, ZUS przyzna Ci rentę.
Czy łatwo dostać świadczenie rehabilitacyjne w 2023?
To, czy Twój wniosek o wypłatę świadczenia rehabilitacyjnego zostanie pozytywnie rozpatrzony przez ZUS, zależy ostatecznie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Najważniejszym elementem, który wpływa na pozytywną decyzję ZUS, jest rokowanie o odzyskaniu zdolności do pracy. Takie rokowanie udowadnia się właśnie poprzez oświadczenie lekarzy prowadzących, o którym wspomnieliśmy wcześniej.
Co ciekawe, chociaż wypłata świadczenia może odbywać się maksymalnie przez 12 miesięcy, nie ma znaczenia, czy lekarze określą termin powrotu do zdrowia i jak długi ewentualnie termin tego powrotu szacują. ZUS nie może odmówić wypłaty świadczenia, ani wtedy, kiedy lekarze szacują pełny powrót do zdrowia po okresie 18 miesięcy, ani wtedy, kiedy nie są w stanie oszacować takiego terminu.
Co ze świadczeniem rehabilitacyjnym po ustaniu zatrudnienia?
Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonym, nawet po ustaniu stosunku pracy, o ile niezdolność do pracy powstała w czasie ubezpieczenia. Wyjaśnijmy to na przykładzie.
Przykład:
Pan Adam miał umowę o pracę z pracodawcą do dnia 31.04.2023. We wrześniu 2022 zachorował i stał się niezdolny do pracy. Po okresie zasiłku przyznano mu świadczenie rehabilitacyjne do 31.06.2023. Pomimo że stosunek pracy pomiędzy panem Adamem a jego pracodawcą ustał 31.04.2023, świadczenie wciąż mu przysługuje.
Czy pracodawca może zwolnić pracownika przebywającego na świadczeniu rehabilitacyjnym?
Pracownik korzystający ze świadczenia rehabilitacyjnego jest chroniony przed rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia, ale tylko przez 3 miesiące włącznie. Co to oznacza?
Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeśli pracownik korzysta ze świadczenia rehabilitacyjnego dłużej niż 3 miesiące. Mówi o tym art. 53 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy. Nie oznacza to jednak, że kariera pracownika w tej firmie jest już skończona.
Jeśli pracownik zechce wrócić do tego pracodawcy po ustaniu choroby, a co więcej zgłosi tę chęć w ciągu 6 miesięcy od ustania zatrudnienia, pracodawca powinien go zatrudnić ponownie. Oczywiście decyzja ta uzależniona jest od aktualnych możliwości pracodawcy.
Koniec świadczenia rehabilitacyjnego — co dalej?
Co w sytuacji, gdy kończy Ci się, przewidziany ustawą, maksymalny termin wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego? Jeżeli wciąż pozostajesz niezdolny do pracy, powinieneś wówczas ubiegać się o rentę z tego tytułu. O tym, jak ubiegać się o rentę napiszemy w jednym z kolejnych artykułów. Śledź nasz blog, by tego nie przegapić.