Niezależnie od tego, czy jesteś zatrudniony na umowę o pracę, czy umowę zlecenie, pracodawca musi odprowadzać za Ciebie co miesiąc składki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Co więcej, część z nich finansuje z Twojego wynagrodzenia. Możesz nie wiedzieć, jak to wygląda, dlatego w tym artykule rozprawiamy się ze składkami na ubezpieczenia społeczne i wskazujemy, ile wynoszą składki ZUS w 2023 roku.
Składki ZUS 2023 – Czym jest składka na ubezpieczenie społeczne?
Składka na ubezpieczenia społeczne to jedna ze składek, jakie pracodawca musi odprowadzić do ZUS za każdego zatrudnionego pracownika. Należy jednak dodać, że nie jest to jedyna składka, o której musi pamiętać każdy przedsiębiorca.
Składka na ubezpieczenie społeczne
Składki na ubezpieczenia społeczne to świadczenia pieniężne, które Ty jako pracownik otrzymujesz od swojego pracodawcy, ale nie bezpośrednio. Są to składki na obowiązkowe ubezpieczenia, odprowadzane przez przedsiębiorcę do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na pokrycie wypłaty takich świadczeń, jak emerytury, renty i zasiłki.
Do ubezpieczeń społecznych zalicza się zatem:
- ubezpieczenie emerytalne,
- ubezpieczenie rentowe,
- ubezpieczenie chorobowe,
- ubezpieczenie wypadkowe.
Warto dodać, że suma składek na ubezpieczenia społeczne, często sama nazywana jest składką na ubezpieczenia. Jednak to nie jedyne składki do ZUS, które pracodawca za Ciebie odprowadza.
Pozostałe składki na ubezpieczenia
Obok składek na ubezpieczenia społeczne znajdują się także inne składki, które w szczególnych przypadkach musi płacić każdy przedsiębiorca:
- składki na ubezpieczenie zdrowotne, z którego pokrywane są m.in. koszty leczenia w przychodniach i szpitalach.
- składki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy,
- składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
- a także składki na Fundusz Emerytur Pomostowych dla pracowników, którzy urodzili się po 31 grudnia 1948 roku i pracują w szczególnych warunkach lub wykonują pracę o szczególnym charakterze.
Kto ma obowiązek opłacania składek ZUS w 2023 r?
To pytanie może rodzić wiele wątpliwości — kto ma obowiązek opłacania składek ZUS w 2023? Właściwie każdy. Przy czym Ty jako pracownik świadczący pracę dla swojego pracodawcy nie robisz tego fizycznie. To pracodawca w Twoim imieniu opłaca składki w ZUS, który nazywa Cię później ubezpieczonym, a pracodawcę płatnikiem.
Ponadto pracodawca płaci za Ciebie składki także w swoim imieniu, ale na Twoją rzecz. W praktyce oznacza to tyle, że pracodawca dwukrotnie opłaca za Ciebie składki do ZUS-u, choć nie zawsze są to te same składki, a ich rodzaj uzależniony jest od umowy, na podstawie której świadczysz pracę.
Przy jakich umowach płaci się składkę ZUS w 2023 roku?
Przedsiębiorca ma obowiązek odprowadzania za pracownika składki do ZUS, jeżeli zatrudnia go na umowę o pracę lub umowę zlecenie, choć nie zawsze. Zanim jednak wyjaśnimy, w jakich sytuacjach nie ma tego obowiązku, dodajmy, że składki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie są obowiązkowe dla umów o dzieło. Kiedy zatem pracodawca musi je płacić, a kiedy nie ma takiego obowiązku?
Umowa o pracę a ubezpieczenia ZUS
Pracodawca zatrudniający Cię na umowę o pracę nie musi odprowadzać za Ciebie składek ZUS tylko w dwóch przypadkach. Gdy jesteś studentem lub jednocześnie prowadzisz działalność gospodarczą i odprowadzasz je samodzielnie. Choć w tym drugim przypadku możesz umówić się z pracodawcą, że to on będzie odprowadzać za Ciebie składki. Jak to wygląda?
- Gdy jesteś studentem — pracodawca zatrudniający osoby ze statusem studenta, który dodatkowo nie przekroczył 26 roku życia, nie musi płacić za Ciebie żadnych składek na ZUS, wliczając w to składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, ani żadne inne. Co więcej, nie ma znaczenia, jaki jest Twój tryb studiów (dzienny, zaoczny, wieczorowy). Jeśli kontynuujesz naukę, składki ZUS Cię nie dotyczą.
- Gdy prowadzisz działalność — Nie musisz odprowadzać składek do ZUS za siebie, jeśli prowadzisz działalność gospodarczą i pozostajesz jednocześnie zatrudniony na etacie, a do tego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie przekroczy minimalnego wynagrodzenia. Przy czym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika, stanowią przychody ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych (czyli także umowy zlecenia, umowy o dzieło itp.).
Umowa zlecenie a ubezpieczenie w ZUS
Wielu przedsiębiorców wciąż chętnie zatrudnia pracowników na podstawie umowy zlecenia, co związane jest z możliwością optymalizacji kosztów zatrudnienia, właśnie choćby poprzez konieczność płacenia składek na ZUS. Kiedy można go uniknąć?
- Gdy pracownik pozostaje zatrudniony na umowę o pracę — jeżeli pracownik poza umową zlecenie pozostaje zatrudniony na umowę o pracę u innego pracodawcy i osiąga u niego wynagrodzenie minimalne, nie trzeba odprowadzać za niego składek na ubezpieczenia społeczne. Obowiązkowe pozostaje jedynie ubezpieczenie zdrowotne.
- Gdy pracownik zatrudniony jest na kilka umów zlecenie — jeżeli pracownik świadczy pracę na podstawie umowy zlecenia dla różnych zleceniodawców i nie jest zatrudniony jednocześnie na etacie, składki do ZUS będą odprowadzane tylko od wybranych umów, ale do wysokości płacy minimalnej.
*Warto tutaj dodać, że pracownicy, którzy posiadają prawo do emerytury lub renty, nie są zwolnieni z konieczności opłacania składek, a co za tym idzie, obowiązują ich te same reguły, co pozostałych.
Umowa o dzieło
Jak już wspomnieliśmy wcześniej, pracodawca nie ma obowiązku odprowadzania żadnych składek na ubezpieczenia, jeżeli zatrudnia pracownika na podstawie umowy o dzieło.
Kiedy przedsiębiorca opłaca składki ZUS za siebie?
Musisz wiedzieć, że nie tylko Ty podlegasz ubezpieczeniom społecznym. Robią to także inne osoby, w tym zatrudniający Cię pracodawca. Chociaż ten temat nie dotyczy Cię bezpośrednio, to mamy nadzieję, że pozwoli Ci to lepiej zrozumieć politykę obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.
Obowiązek opłacania składek ZUS dotyczy przedsiębiorców, którzy:
- prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą
- prowadzą działalność w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
- są twórcami i artystami,
- wspólnikami jednoosobowej spółki z o.o.
- wspólnikami spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
- akcjonariuszami spółki akcyjnej
- komplementariuszami w spółce komandytowo-akcyjnej,
- osobami, które prowadzą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty.
Dlaczego pracodawca odprowadza składki ZUS za pracownika dwukrotnie?
W 2023 podobnie jak w latach poprzednich pracodawca zobowiązany jest do odprowadzania składek na ubezpieczenia za pracownika. Jak już wspomnieliśmy, robi to aż dwukrotnie. Choć, gwoli ścisłości, raz finansuje je z „własnej kieszeni”, a drugi raz finansujesz je Ty, poprzez oddanie części wynagrodzenia brutto na ubezpieczenia. Jak się zatem domyślasz, wynagrodzenie brutto, na które umawiasz się z pracodawcą, nie jest faktycznym kosztem zatrudnienia dla pracodawcy. Wyjaśnijmy zatem, jakie składki ZUS w 2023 finansowane są przez Ciebie, a jakie przez pracodawcę.
Jakie składki do ZUS przy umowie o pracę? Ile wynosi składka ZUS 2023?
Poniżej wskażemy, jakie składki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych płaci za Ciebie pracodawca, w swoim, a jakie w Twoim imieniu, gdy zatrudnia Cię na podstawie umowy o pracę.
Składki finansowane przez pracodawcę w przypadku umowy o pracę
Podobnie, jak w latach ubiegłych, w 2023 roku pracodawca za pracownika odprowadza składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe), czyli:
- ubezpieczenie emerytalne – 9,76% podstawy,
- ubezpieczenie rentowe – 6,50% podstawy,
- ubezpieczenie wypadkowe — zależy od liczby ubezpieczonych i wynosi od 0,67 do 3,33% podstawy wymiaru na ubezpieczenia społeczne.
Wyżej wymienione składki są finansowane przez pracodawcę, ich wysokość obliczana jest od podstawy, którą stanowi wynagrodzenie brutto wraz ze wszystkimi dodatkami.
Oprócz tego kosztem pracodawcy ponoszonym na ubezpieczenia pracownika jest:
- skład na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy,
- składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP),
- Fundusz Emerytur Pomostowych.
Te składki także finansowane są przez pracodawcę, ich wysokość obliczana jest od podstawy, którą stanowi wynagrodzenie brutto wraz ze wszystkimi dodatkami.
Składki finansowane przez pracownika na etacie
Pracownik finansuje ze swojego wynagrodzenia ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe) i składkę zdrowotną.
- ubezpieczenie emerytalne – 9,76% podstawy,
- ubezpieczenie rentowe – 1,50% podstawy,
- ubezpieczenie chorobowe – 2,45% podstawy,
- ubezpieczenie zdrowotne – 9% podstawy.
Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez pracownika jest jego wynagrodzenie brutto, wraz ze wszystkimi dodatkami.
Przy czym, jeżeli wynagrodzenie określone jest w inny sposób niż kwotowo, na przykład wg stawki akordowej, to podstawę wymiaru do obliczenia składek na ubezpieczenia społeczne stanowi kwota zadeklarowana, ale nie niższa niż kwota płacy minimalnej, która w 2023 roku wzrasta aż dwukrotnie, o czym pisaliśmy w jednym z poprzednich artykułów.
Z kolei podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o której powiemy innym razem.
Jak możesz zauważyć, składki na Twoje ubezpieczenie emerytalne i rentowe finansowane są częściowo przez Ciebie, a częściowo przez pracodawcę. Z kolei ubezpieczenie chorobowe finansowane jest w całości przez Ciebie, a wypadkowe przez pracodawcę.
Jakie składki do ZUS przy umowie o zlecenie?
Wysokość składek na ubezpieczenia społeczne, czyli rentowe, emerytalne, wypadkowe i chorobowe pozostaje taka sama, jak w przypadku umów o pracę, ale:
- Pracodawca odprowadza składki na ubezpieczenie rentowe i emerytalne tylko wtedy, gdy zobowiązany jest do odprowadzania składek za pracownika zatrudnionego na umowę zlecenie. O tym, kiedy jest, a kiedy nie jest zobowiązany pisaliśmy wcześniej.
- Pracodawca odprowadza składki na ubezpieczenie wypadkowe tylko wtedy, jeśli jest zobowiązany do opłacania ubezpieczeń społecznych za pracownika, a pracownik — zleceniobiorca świadczy pracę w siedzibie lub na terenie firmy pracodawcy.
- Pracownik może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego tylko wtedy, gdy pracodawca zobowiązany jest do opłacania za niego kosztów ubezpieczenia społecznego.
- We wszystkich powyższych przypadkach, podstawą wymiaru obliczenia składek pozostaje przychód pracownika, osiągnięty w danym okresie rozliczeniowym.
Jak obliczyć wysokość składek ZUS w 2023 r?
Zanim odpowiemy na przykładzie, jak obliczyć wysokość składek ZUS w 2023 roku, przypomnijmy, że podstawą wymiaru do obliczania tych składek jest w przypadku pracowników zatrudnionych na umowę o pracę, wynagrodzenie brutto, z kolei w przypadku zleceniobiorców (pracowników na umowę zlecenie) jest to ich przychód osiągany w danym okresie rozliczeniowym. Zasada obliczania jest podobna, dlatego w poniższym przykładzie skupimy się na umowie o pracę.
Obliczanie wysokości składek ZUS 2023 dla umów o pracę
Wiedząc, ile wynoszą składki na ubezpieczenia społeczne w roku 2023, możesz łatwo obliczyć ich wysokość. Zróbmy to na przykładzie. Podstawą wymiaru składek niech będzie płaca minimalna obowiązująca od lipca 2023, czyli 3600,00 zł brutto.
Jak nietrudno policzyć, wysokość składek na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika to:
9,76% (emerytalne) + 1,50% (rentowe) + 2,45% (chorobowe) = 13,71%
W przypadku pracodawcy suma składek wynosi łącznie:
9,76% (emerytalne) + 6,50% (rentowe) + 0,67% (*wypadkowe) = 16,93%
*Wysokość ubezpieczenia wypadkowego nie jest stała, 0,67% to minimalna, lecz maksymalna to nawet 3,33%).
Pracownik sfinansuje zatem ze swojego wynagrodzenia brutto w wysokości 3600,00 zł składki w wysokości 493,56 zł
(13,71% * 3600 = 493,56 zł)
Pracodawca sfinansuje z kolei składki w wysokości 609,48 zł
(16,93% * 3600,00 = 609,48 zł)
Ten przykład jasno pokazuje, że chociaż Twoje wynagrodzenie wynosi 3600,00 zł brutto to koszt zatrudnienia Ciebie, jaki ponosi pracodawca, jest większy. Do wynagrodzenia brutto, musi on doliczyć koszt składek na ubezpieczenia, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, co nie jest wliczone w Twoje wynagrodzenie brutto.
Składki ZUS 2023, czyli ubezpieczenia społeczne w 2023 r
Wiesz już, ile zapłaci za Ciebie pracodawca do ZUS, w tym ile składek sfinansuje z „własnej kieszeni”, a ile z Twojego wynagrodzenia, gdy zatrudnia Cię na umowę o pracę. Ten sposób odprowadzania składek nie zmienia się od wielu lat i choć daje Ci poczucie bezpieczeństwa w postaci ubezpieczenia na wypadek czasowej lub trwałej niezdolności do pracy, choroby i wypłaty wynagrodzenia po przejściu na emeryturę, to nie da się ukryć, że obecna wysokość składek pochłania dużą część Twojego wynagrodzenia.
Jeżeli chcesz uniknąć płacenia składek ZUS, warto rozważyć zatrudnienie na podstawie umowy zlecenie, choć jak wyjaśniliśmy, w niektórych przypadkach także istnieje konieczność odprowadzania składek do ZUS w 2023. Sprawdź nasze oferty pracy i znajdź ofertę, która najbardziej Ci odpowiada.